Zadania projektowe

Projekt 1. Rozpowszechnianie programów komputerowych

Celem projektu jest przedstawienie podstawowych przepisów prawa, dotyczących rozpowszechniania programów komputerowych.

Analizę problemu należy rozpocząć od zapoznania się z przepisami prawa (odpowiednimi fragmentami). Przepisy prawa autorskiego reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.), dlatego tekst tej ustawy stanowić powinien podstawowe źródło informacji (teksty ustaw można znaleźć np. na stronie Internetowego Systemu Aktów Prawnych Sejmu RP: http://isap.sejm.gov.pl/).

Zaczynamy od wyjaśnienia, co jest przedmiotem prawa autorskiego i co nie podlega prawu autorskiemu, kiedy utwór określamy jako rozpowszechniony, a kiedy jako opublikowany. Omówienia wymagają przepisy dotyczące korzystania z cudzych materiałów, ze szczególnym uwzględnieniem utworów rozpowszechnionych (tu: programów komputerowych). Należy przedstawić też rodzaje licencji na programy komputerowe.

Zadania szczegółowe

1. Terminologia prawa autorskiego, m.in.: prawo autorskie, przedmiot prawa autorskiego, autor, utwór, autorskie prawa osobiste, autorskie prawa majątkowe, utwór rozpowszechniony, utwór opublikowany, licencja.
2. Korzystanie z cudzych utworów, w tym programów komputerowych. Wyjaśnienie, kiedy można skorzystać z cudzego utworu bez pytania o zgodę i jakie kary grożą za rozpowszechnianie cudzego utworu.
3. Zasady korzystania z programów komputerowych, w tym różne typy licencji na programy komputerowe.

Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Dokument tworzony w zadaniu 1. można opracować w formie słowniczka terminów prawniczych, umieszczonego na ostatnich stronach (lub slajdach) projektu. W miejscu pierwszego pojawienia się danego hasła w dokumencie wystarczy umieścić hiperłącze do jego definicji umieszczonej w tym samym dokumencie. Takie rozwiązanie jest możliwe w przypadku przygotowywania projektu w postaci prezentacji multimedialnej, jak i w formie dokumentu tekstowego, tworzonego w edytorze tekstu.
• Opracowując zadanie 2, należy wyjść od odpowiednich przepisów prawnych (wybranych artykułów ustawy o prawie autorskim i Kodeksu karnego). Przepisy te należy zilustrować przykładami i opatrzyć własnym komentarzem.
• Zagadnienie licencji na programy komputerowe trzeba omówić szczególnie dokładnie, podając nie tylko podstawowe rodzaje licencji, ale także wyjaśniając, na czym polega korzystanie z danej licencji, i posługując się konkretnymi przykładami.

Projekt 2. Bezpieczeństwo i ochrona danych oraz informacji w komputerze i w sieciach komputerowych

Celem projektu jest zaprezentowanie metod zapewniania bezpieczeństwa i ochrony danych oraz informacji w komputerze i w sieciach komputerowych.

Analizę problemu należy rozpocząć od sklasyfikowania niebezpieczeństw, z jakimi możemy się spotkać, a następnie określenia sposobów ochrony przed nimi (np. przed złośliwym oprogramowaniem chronią nas programy zabezpieczające komputer).
W projekcie należy uwzględnić najnowsze osiągnięcia w zakresie ochrony danych przed pojawiającymi się — ciągle nowymi — zagrożeniami. Trzeba też wyjaśnić, w jaki sposób odzyskuje się utracone dane.

Zadania szczegółowe

1. Ochrona danych przed nieupoważnionym dostępem powstałym w wyniku nieświadomych działań użytkownika i innych osób.
2. Rodzaje złośliwego oprogramowania.
3. Sposoby zabezpieczenia komputera przed nieupoważnionym dostępem, w tym wskazanie odpowiedniego oprogramowania i sposobów szyfrowania danych.
4. Metody odzyskiwania utraconych danych.

 
Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Opracowując zadanie 1, należy szczególną uwagę zwrócić na serwisy społecznościowe, w których często występuje sytuacja nieświadomego udostępniania danych innym osobom. Poza ogólnymi zasadami postępowania w celu ochrony naszej prywatności, warto podać też przykładowe skutki beztroskiego zachowania w Sieci.
• Opracowanie zadań szczegółowych 1-3 można połączyć, wypełniając tabelę
• Treść tak przygotowanej tabeli można umieścić na slajdach prezentacji, np. na jednym slajdzie jeden wiersz tabeli, a pokaz przeprowadzić z podziałem na role: jedna osoba omawia rodzaj zagrożenia, a druga — sposób ochrony. Opisy umieszczane na slajdach należy odpowiednio skrócić.
• Zadanie 4. może stanowić oddzielną prezentację, podsumowującą cały projekt, ale można też dołączyć opracowanie zagadnienia do tabeli, tworząc jedną prezentację.

Projekt 3. Przestępczość komputerowa

Celem projektu jest omówienie zagadnienia przestępczości komputerowej, w tym piractwa komputerowego i nielegalnych transakcji w Sieci.

Analizę projektu należy rozpocząć od określenia, czym jest przestępstwo komputerowe w rozumieniu przepisów prawa. Następnie należy zapoznać się z rodzajami takich przestępstw i wyszukać najnowsze informacje na temat przestępczości komputerowej. Należy też spróbować odszukać, jakie kary grożą za wybrane przestępstwa. W tym celu można skorzystać z odpowiednich przepisów Kodeksu karnego lub informacji umieszczonych na fachowych stronach w Internecie.

Zadania szczegółowe

1. Przykłady przestępstw komputerowych, m.in.: piractwo komputerowe, hacking, podsłuch komputerowy, bezprawne niszczenie informacji, oszustwo komputerowe, sabotaż komputerowy, szpiegostwo  komputerowe, podrzucanie wirusów i rozsyłanie innych szkodliwych programów.
2. Wybrane przepisy prawa, dotyczące kar za przestępstwa komputerowe, na przykład za piractwo komputerowe czy podrzucanie wirusów.

Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Projekt można przygotować w postaci prezentacji multimedialnej i połączyć (w miarę możliwości) opis danego przestępstwa z przewidywaną karą za jego popełnienie.
• Jeśli są takie możliwości, warto odnieść się do kilku rzeczywistych przykładów łamania prawa w zakresie przestępczości komputerowej. Konkretne przykłady bardziej przemawiają do słuchaczy niż same definicje.

Projekt 4. Najważniejsze elementy procesu rozwoju informatyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych

Celem projektu jest przedstawienie najważniejszych elementów procesu rozwoju informatyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Punktem wyjścia powinna być krótka historia rozwoju informatyki — chronologiczne ujęcie ważniejszych wydarzeń. Można zacząć od wynalezienia abakusa (ok. X w. p.n.e.) i wspomnieć o pierwszych kalkulatorach mechanicznych (XVII w.), a następnie elektrycznych. Warto odpowiedzieć na pytanie, co tamte maszyny miały wspólnego z dzisiejszymi komputerami, wykonującymi nie tylko bardzo skomplikowane obliczenia, ale generującymi też ruchome obrazy czy komponującymi muzykę.
Historia komputera elektronicznego zaczyna się podczas II wojny światowej. W roku 1941 w Niemczech powstał elektromechaniczny komputer Z3, a w roku 1945 w USA — komputer ENIAC oparty na lampach elektronowych, który do niedawna uważany był za pierwszy komputer. W roku 1948 amerykański matematyk, John von Neumann, opracował koncepcję logiczną i zaproponował architekturę komputerów stosowaną do dziś. Wynalazek tranzystora (1948 rok) i jego masowa produkcja (rozpoczęta w roku 1954) pozwoliły na znaczną miniaturyzację kolejnych maszyn. Na przerzutnikach tranzystorowych budowane były pierwsze polskie komputery z serii Odra. Kolejny krok postępu technologicznego to opracowanie pierwszych układów scalonych. W projekcie należy uwzględnić pojawienie się i rozwój komputerow PC i Mac, urządzeń mobilnych, systemów operacyjnych oraz najnowsze pomysły na komputery.
Ponieważ komputer wykonuje programy, należy też omówić powstawanie języków programowania wyższego rzędu (pierwszym językiem był Fortran, który powstał w roku 1954).

Zadania szczegółowe

1. Historia maszyn liczących i pierwszych komputerów.
2. Historia i rozwój komputerów PC i Mac.
3. Najnowsze pomysły na komputery, w tym urządzenia mobilne.
4. Rozwój języków programowania.
5. Rozwój oprogramowania użytkowego.
6. Przetwarzanie danych w chmurze obliczeniowej.
7. Wpływ pojawienia się Internetu na rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych.

Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Projekt jest rozbudowany, dlatego warto wybrać tylko najistotniejsze fakty dotyczące komputerów, oprogramowania i Internetu, a następnie połączyć wszystkie zadania, zapisując je w postaci prezentacji multimedialnej (jednej lub trzech).
• Podczas realizowania zadań 1-5 można skorzystać z opracowania umieszczonego w pliku Historia i rozwój.doc (CD).

Projekt 5. Szanse związane z rozwojem informatyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych

Celem projektu jest wyjaśnienie szans dla rozwoju społecznego i gospodarczego oraz dla obywateli, związanych z rozwojem informatyki i TIK.

Należy przedstawić zastosowania informatyki w różnych dziedzinach (praca, nauka, życie codzienne, usługi), docenić aspekty społeczne rozwoju i zastosowań informatyki.
W projekcie należy pokazać, w jaki sposób rozwój e-usług wpłynął na kształtowanie się obrazu społecznego i gospodarczego kraju i jakie dał szanse społeczeństwu. Należy zwrócić szczególną uwagę na pomoc, jaką rozwój TIK przyniósł w nauce i na rynku pracy — dzięki rozwojowi różnych form kształcenia na odległość i e-pracy.
Rozwój informatyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych zmienił też w wielu przypadkach standard życia osób niepełnosprawnych, m.in. umożliwił zdobycie pracy, a przede wszystkim ułatwił kontakt z innymi ludźmi.
Wykorzystując opracowanie projektu 4, można spróbować poszukać odpowiedzi na pytanie, w jakim zakresie wydarzenia z historii informatyki (i które z nich) miały wpływ na rozwój społeczeństwa informacyjnego.

Zadania szczegółowe

1. Rozwój zastosowań informatyki.
2. Rozwój e-usług (e-banki, e-zakupy, e-aukcje).
3. Kształcenie i praca na odległość.
4. Szanse dla osób niepełnosprawnych.

Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Ze względu na bardzo rozległą tematykę zadania 1. należy wybrać tylko kilka dziedzin, skupiając się na kilku wybranych przykładach. Na przykład w przypadku zastosowań informatyki w służbie zdrowia można pokazać, w jaki sposób rozwój technologii wpłynął na możliwości diagnozy stanu zdrowia pacjentów.
• Każde z zadań szczegółowych powinno być przedstawione w kontekście wpływu na zdobywanie, przechowywanie, przetwarzanie i przesyłanie informacji, a także nieograniczone czasem i przestrzenią komunikowanie się między ludźmi.
• Na slajdach prezentacji można wymienić wybrane wydarzenia z rozwoju informatyki i TIK oraz opatrzyć je komentarzem dotyczącym społecznych korzyści, jakie przyniosły kolejne innowacje. Prezentację należy urozmaicić rysunkami (zdjęciami, schematami).

Projekt 6. Zagrożenia związane z rozwojem informatyki i technologii informacyjno-komunikacyjnych

Celem projektu jest omówienie zagrożeń dla rozwoju społecznego i gospodarczego oraz dla obywateli, związanych z rozwojem informatyki i TIK.

Analizując problem, należy ocenić zagrożenia i ograniczenia, z jakimi możemy się spotkać, korzystając z technologii informacyjno-komunikacyjnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na problem uzależnienia się od komputera i Internetu.
W związku z bardzo dynamicznym rozwojem informatyki i TIK, trzeba zwrócić uwagę na pojawiające się nowe zagrożenia.

Zadania szczegółowe

1. Uzależnienie od komputera i Internetu.
2. Kontakty między ludźmi — zanik związków międzyludzkich „twarzą w twarz" i anonimowość kontaktów.
3. Zagrożenia prywatności.
4. Cyberprzemoc.
5. Niewiarygodność informacji.

Uwagi dotyczące realizacji projektu

• Podczas wykonywania tego projektu można wykorzystać również materiały zgromadzone do przygotowania projektu 3, ponieważ przestępczość komputerowa, stanowiąca zagrożenie, wynika z rozwoju informatyki i TIK.
• Projekty 5. i 6. można połączyć w jeden większy projekt i zrealizować go w postaci debaty ZA i PRZECIW